Behandelingen voor oorsuizen


Door:

bert

2015-11-04

Jongeren met oorsuizen krijgen maar al te vaak te horen dat er niets aan te doen is. In dit artikel zal je lezen dat dat niet waar is. Er zijn wel degelijk behandelingen die de tinnituslast verminderen en de levenskwaliteit verhogen.

Van ontstaan naar behandeling

Het is nog niet helemaal duidelijk hoe tinnitus ontstaat. Het gaat vaak gepaard met een gehoorverlies, maar dat hoeft niet. We weten wel dat het centraal gehoororgaan (de hersenstam en de hersenen) een belangrijke rol speelt. Tinnitus gaat gepaard met abnormale neurale activiteit in het centraal gehoororgaan. Deze abnormale activiteit wordt in het limbisch systeem, dat emoties reguleert, als negatief bestempeld waardoor een “flight or fight”-reactie ontstaat: je maakt je zorgen en je wilt het niet meer horen. Deze emotionele reacties houden de abnormale neurale activiteit in stand of versterken het. Het gevolg is dat de tinnitus continu hoorbaar is. Tinnitus heeft dus meer te maken met het limbisch systeem en emotionele reacties dan met het auditieve systeem.

De abnormale neurale activiteit kan veroorzaakt worden door een gehoorverlies doordat het centraal gehoororgaan minder input krijgt dan voorheen. De behandeling van tinnitus richt zich dan ook vaak op het gehoor: door meer geluid aan te bieden kan de abnormale activiteit onderdrukt worden. Dat kan met omgevingsgeluiden, hoortoestellen of met ruismaskeerders.

Toch is het horen van een piep of een ruis vaak niet de factor die een invloed heeft op het dagelijks leven. Emoties als stress, angst of onzekerheid en depressieve klachten zijn dat wel. De behandeling van tinnitus bevat dan ook altijd elementen die gericht zijn op de psychologische aspecten via counseling of cognitieve gedragstherapie.

De subjectieve “akoestische” eigenschappen van de tinnitus, zoals de luidheid en toonhoogte, kunnen vaak niet worden veranderd door een behandeling. We kunnen de tinnitus wel tijdelijk maskeren door ander geluid of door de aandacht weg te leiden. Door te werken aan de negatieve emoties en gedachten over tinnitus kan de tinnitus minder hinder veroorzaken en daardoor zachter lijken.

Hieronder vind je een overzicht van de verschillende behandelmethoden en voor wie ze geschikt zijn.

Counseling
Voor iedereen met tinnitus

Counseling begint al in het praktijk van de huisarts of NKO-arts. Hier wordt uitgemaakt of de tinnitus primair is of secundair aan een gehoorverlies, en of de tinnitus subjectief is (enkel gehoord wordt door jou). In sommige gevallen is de tinnitus objectief (hij kan gemeten worden of hij kan oorzakelijk gekoppeld worden aan lichamelijke factoren, zoals de hartslag). In dat geval zijn soms andere, medische, behandelingen mogelijk.
De eerste stap in de behandeling is dan ook een goed medisch en audiologisch onderzoek. Dit bestaat minimaal uit een lichamelijk onderzoek, een uitgebreide anamnese (het vragen naar het ontstaan en de aspecten van de tinnitus door een arts) en een gehooronderzoek. Je moet je na de bezoeken aan de arts geen zorgen meer maken. En let op: vaak is verder onderzoek, zoals een MRI-scan, niet nodig.
De counseling wordt voortgezet door een audioloog of een psycholoog. Hij of zij legt uit wat tinnitus is en hoe het ontstaat. Jullie staan samen stil bij de gevolgen voor het dagelijks leven en proberen manieren te zoeken om te ontspannen en de aandacht op de tinnitus te verminderen.

Cognitieve gedragstherapie
Voor wie zijn of haar levenskwaliteit verminderd ziet

Cognitieve gedragstherapie is een behandeling die gericht is op de emotionele en cognitieve aspecten van de tinnitus. We gaan er daarbij van uit dat het lijden ontstaat door aangeleerde gedragingen (zoals vermijdingsgedrag, stressreacties, etc.) en verkeerde of negatieve overtuigingen en gedachtes. Traditioneel gezien wordt er bij cognitieve gedragstherapie gewerkt aan het aanleren van strategieën waarmee je beter om kunt gaan met tinnitus in het dagelijkse leven. Daarnaast kan gewerkt worden aan de acceptatie van de klachten en de negatieve emoties. Hierbij wordt er vaak aandacht geschonken aan relaxatie en mindfulness.
Na cognitieve gedragstherapie verwachten we dat je minder stress ervaart, mindere depressieve klachten en minder gevoelens van ongerustheid hebt en dat je minder angstgevoelig bent. Het uiteindelijke doel is een betere levenskwaliteit en ervoor zorgen dat je weer alles kunt doen wat je graag doet. Het eindpunt van de behandeling is de situatie waarin je de tinnitus nog wel hoort maar je er geen last meer van hebt. Cognitieve gedragstherapie wordt meestal in individuele sessies met een psycholoog gedaan, maar er zijn ook zelfhulpboeken en online zorgpakketten beschikbaar. Cognitieve gedragstherapie kan perfect gecombineerd worden met geluidsverrijking.

Natuurlijke geluidsverrijking
Voor wie concentratieproblemen of slaapproblemen heeft

Zoals hierboven al beschreven, kan akoestische stimulatie de abnormale neurale activiteit in het centraal gehoororgaan onderdrukken en zo de tinnitus maskeren. Onder natuurlijke geluidsverrijking verstaan we het toevoegen van betekenisvolle geluiden zoals een muziek of een ventilator. Het zijn geluiden die we snel herkennen en kunnen negeren. Het geluid van de televisie is vaak geen goed idee omdat het kan overstimuleren. Zet liever een cd met natuurgeluiden op of zet een raam open. Er zijn ook verschillende apps voor de smartphone te koop met geschikte natuurlijke geluiden.

Geluidsverrijking door hoortoestellen
Voor wie een gehoorverlies heeft

Wanneer je een gehoorverlies hebt, heeft natuurlijke geluidsverrijking niet altijd een duidelijk effect. Om de abnormale neurale activiteit te onderdrukken moeten we het frequentiegebied stimuleren waar het gehoorverlies zit. Hoortoestellen zijn hier uitermate geschikt voor, maar moeten heel precies worden afgesteld. Je doet dit samen met de audioloog. Het effect van een hoortoestel valt moeilijk te voorspellen en verschilt van persoon tot persoon. Bespreek in ieder geval, ook als je een licht gehoorverlies hebt, een hoortoestelproef met een audioloog of NKO-arts.
Je kan merken dat de tinnitus weer duidelijker hoorbaar wordt wanneer je de hoortoestellen uit doet. Dat kan vooral vervelend zijn in bed. Gebruik ik dat geval een ruismaskeerder in de slaapkamer of draag de hoortoestellen tijdens het slapen.

Geluidsverrijking door ruismaskeerders en tinnitus retraining therapie
Voor wie bovenstaande geluidsverrijkingsstrategieën onvoldoende helpen

Een ruismaskeerder produceert een (onnatuurlijk) geluid dat effectief is in het onderdrukken van tinnitus. Het is meestal een ruis dat al dan niet gefilterd is om overeen te komen met de toonhoogte van de tinnitus. Ruismaskeerders worden verkocht als los apparaat, als app op een smartphone of ze zijn geïntegreerd in een hoortoestel.

Tinnitus retraining therapie (TRT) is een gestructureerde therapie die gebruikt maakt van ruismaskeerders of hoortoestellen. In de therapie neemt counseling ook een belangrijke plaats in. In tegenstelling tot cognitieve gedragstherapie richten we ons hier niet op emoties en overtuigingen, maar verwachten we dat deze aspecten vanzelf verdwijnen na geluidsverrijking en counseling. Als je last blijft houden van depressieve klachten, angst of vermijdingsgedrag na TRT is het aan te raden om te starten met cognitieve gedragstherapie. Meer weten over TRT? Bekijk dan zeker deze video.

Multidisciplinaire aanpak

We weten dat we de meeste baat verwachten bij een combinatie van bovenstaande aanpakken. Zoals je hebt gelezen is niet elke behandeling voor iedereen geschikt, maar we raden aan altijd een vorm van geluidsverrijking (door natuurlijke geluiden, hoortoestellen of ruismaskeerders) te combineren met een psychologische behandeling (counseling, TRT of cognitieve gedragstherapie).

Medicijnen

Er zijn geen medicijnen tegen tinnitus. Enkel wanneer er sprake is van depressie of angst kunnen medicijnen een verlichting van deze klachten geven, en daardoor indirect de tinnitus beïnvloeden.

Andere behandelingen

Dit overzicht is gebaseerd op de meest recente wetenschappelijke literatuur rond de behandeling van tinnitus. Er is op internet en in de media regelmatig iets te lezen over nieuwe of experimentele behandelingen. Vaak zijn deze behandelingen in eerste instantie veelbelovend, maar blijkt de werkzaamheid later onbestaande of enkel toepasbaar bij een zeer selecte groep patiënten. Zelden is de behandeling beter dan wanneer er een placebo (een behandeling die geen effect kan hebben maar waarvan je wel denkt dat het werkt) wordt gebruikt. Het placebo-effect bij tinnitus is erg groot, omdat het geloof in een behandeling de negatieve reacties die samenhangen met tinnitus verminderen. We willen iedereen afraden experimentele behandelingen te proberen, tenzij deze worden aangeraden door een NKO-arts. Enkel van de behandelingen die in dit artikel zijn genoemd is de werkzaamheid bewezen.

Door audioloog Allart Knoop Terug...
blog comments powered by Disqus